LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen

LUNAK
BOEING AIRLINERS DEEL 2

In deel 1 bespraken we de algemene naamgeving van Boeing jet airliners. In deel 2 zullen we proberen te verduidelijken welke betekenis er schuilt achter eventuele toegevoegde letters in de type-aanduidingen (bv. 737-900ER of 707-320C). Tevens maken we van de gelegenheid gebruik om de verschillen in bouwseries van de diverse basistypes aan te halen.
Vooreerst merken we op dat Boeing geen echt eenduidig systeem gebruikt om extra eigenschappen of conversies van hun toestellen aan te duiden. We zullen dus type per type tewerk gaan.

707
707-020 (later 720) : kortere en lichtere versie van de 707, specifiek voor kortere vluchten en gebruik vanaf kleinere luchthavens.
707-120 : eerste productieversie van de 707. De 707-138 (voor de Australische maatschappij Qantas) was een afwijkend toestel in de 120-reeks : de romp werd 5m ingekort waardoor met dezelfde hoeveelheid fuel een groter vliegbereik kon gerealiseerd worden.
707-220 : hot-and-high versie van de 707-120, met krachtigere motoren.
707-320 : versie van de 707-120 met verlengde vleugels en romp, bijgenaamd “Intercontinental” vanwege het vergrote vliegbereik.
707-020B (720B), 707-120B, 707-320B : de suffix-letter B geeft aan dat de oorspronkelijke pure straalmotoren vervangen werden door zuinigere turbofans. De meeste B-varianten ontstonden door ombouw van de oorspronkelijke toestellen maar enkelen werden als dusdanig op de productielijn opgezet.
707-351B(SCD) : 5 707-351B’s voor Northwest Airlines werden door Boeing voorzien van een cargovloer en een Side Cargo Door. Merk op hoe de specifieke aanpassing tussen ronde haakjes wordt aangegeven - dit om verwarring met de versieletter (B) ter vermijden.
707-320C : Convertible variant (soms ook Combi genaamd), gebaseerd op de B maar voorzien was van een cargodeur links vooraan. Het interieur kon in hoge mate aangepast worden naargelang de noden : passagiers, vracht, of een combinatie van beiden.
707-320F : Freighter versie, tot pure cargo omgebouwde 707-320C door o.a. het verwijderen van de cabineraampjes.
707-420 : 707-320 versie met Rolls Royce Conway motoren.
707-620 : ontwerpstudie van een verlengde 707-320B die hoofdzakelijk voor korte afstandsvluchten bedoeld was. Niet gebouwd.
707-700 : modernisatieprogramma van Boeing, o.a. door het monteren van CFM-56 motoren. In tegenstelling tot McDonnell-Douglas die een soortgelijke modernisatie uitvoerden op de DC8 (DC8-70 serie) kon Boeing maar weinig interesse opwekken bij haar klanten en het 707-700 programma stierf een stille dood. Voor de testvluchten werd de laatste 707-320C omgebouwd met CFM-56 motoren maar na het stopzetten van het programma werd het toestel weer naar zijn standaardconfiguratie herbouwd en geleverd aan de Marrokaanse luchtmacht.
707-820 : ontwerpstudie van een verlengde 707-320B bedoeld voor lange afstandsvluchten. Niet gebouwd.

727
727 (soms ook 727-00 genaamd) : oorspronkelijke versie van de 727, een driemotorige airliner voor korte en middellange afstanden.
727-100 : de aanduiding 727-100 werd ingevoerd om de oorspronkelijke korte versie (727-00) te identificeren na de introductie van de langere 727-200. De 727-100 en 727-200 waren een tijdlang samen in productie, eerder geleverde “oorspronkelijke” 727’s bleven hun type-aanduiding (727 gevolgd door 2-nummerig klantnummer) behouden. Op details na waren de 727-00 en 727-100 identiek.
727-100C : net als bij de 707-320 werd de letter C gebruikt voor een Convertible (of Combi) variant.
727-100QC : QC (Quick Change) versie van de 727-100. In tegenstelling tot de C versie, waar de al dan niet gedeeltelijke conversie tussen passagiers- en vrachtaccomodatie letterlijk een ombouw was die behoorlijk veel tijd vergde was de QC variant voorzien van een vaste cargovloer waarop alle passagiersvoorzieningen op een gepalletiseerde vloer gemonteerd waren. Voordeel van de QC-optie was de snelheid waarmee een vliegtuig kon geconverteerd worden van passagiers- naar cargoconfiguratie (geheel of gedeeltelijk) of omgekeerd, nadeel was het extra gewicht van de vaste cargovloer (met o.a. geleidingsrails met rollers) die ook in de passagiersconfiguratie aan boord bleef.
727-100F : Freighter cargo-conversie van 727-100C of QC, uiterlijk te herkennen aan het ontbreken van cabineraampjes.
727-100QF : Quiet Freighter, cargo-conversie voor UPS, geluidsreductie door het gebruik van Rolls Royce Tay turbofan motoren.
727-200 : 6.1m langere versie van de 727-100.
727-200C : Convertible (of Combi) variant.
727-200QC : QC (Quick Change) variant.
727-200 Adv. (Advanced) : verbeterde versie, op basis van ervaringen van  gebruikers en interne research van Boeing.
727-200F Adv. : Freighter, cargo-conversie van 727-200C Adv. of QC Adv., uiterlijk te herkennen aan het ontbreken van cabineraampjes.
727-300 : ontwerpstudie voor een verlengde versie van de 727-200, uitgerust met 2 motoren achteraan de romp.
727-400 : conceptstudie, romp gelijkaardig aan de 727-200. De 2 bypassmotoren zouden onder de vleugels komen. Evolueerde in het 7N7 concept dat uiteindelijk tot de 757 ontwikkeld werd.

737 (Baby Boeing)
737 Original : achteraf toegekende generieke benaming voor de oorspronkelijke 737’s van de -100 en -200 series.
737-100 : de oorspronkelijke korte uitvoering van de 737 was gepland in een aantal specifieke subvarianten. De C versie zou een pure Cargo uitvoering worden, terwijl de QC (Quick Change) over dezelfde faciliteiten zou beschikken als de hierboven beschreven 727. Door de beperkte produktie van de 737-100 werden deze varianten niet verwezenlijkt.
737-200 : langere uitvoering van de 737-100. Subvarianten waren de C (Convertible of Combi) en QC (Quick Change). Minder courante versies waren de E (Executive) business jet uitvoering (oorspronkelijk Corporate 77-32 genaamd, later 200 Corporate, tenslotte 737-200E) en de M (Military) voor o.a. medische repatriëring.
737-200 Adv. (Advanced) : verbeterde versie, op basis van ervaringen van de gebruikers en interne research van Boeing.

737 Classic : de generieke naam voor de 2e generatie 737’s met CFM-56 motoren (grotere diameter, voorkant van motorgondel afgeplat aan de onderzijde). De 737 Classic reeks omvat de varianten 737-300, 737-400 en 737-500. De 737-300 was merkelijk langer dan de eerste generatie 737-200, de -400 was nog verder verlengd terwijl de 500 qua lengte vergelijkbaar was met de 737-200.
737-300 : sommige 737-300’s werden door Aviation Partners aangepast met  winglets. Dit wordt weerspiegeld in de toevoeging van de letters SP (Special Performance). De firma Pemco zorgde voor een QC (Quick Change) conversie door het toevoegen van een cargovloer en gepalletiseerde passagiersaccomodatie. Dezelfde firma zorgde trouwens voor een conversie naar de F (Freighter) versie, een pure vrachtconfiguratie zonder cabinevensters. Een gelijkaardige ombouw door IAI’s Bedek Aviation Group krijgt de letters BDSF (Bedek Special Freighter) toegekend.
737-300 Fireliner : door de firma Coulson in Canada omgebouwde blusvliegtuigen.
737-400 : door ICAS naar cargo omgebouwde 737-400’s krijgen de letters SF (Special Freighter) toegevoegd aan hun type-aanduiding. Van winglets voorziene 737-400’s worden dan weer geïdentificeerd door toevoeging van de letters SP (Special Performance).
737-500 : door het monteren van winglets krijgt de type-aanduiding de letters SP (Special Performance) als aanvulling.

737 Next Generation (soms afgekort als 737NG) : de generieke naam voor de 3e generatie 737’s die de varianten 737-600, 737-700, 737-800 en 737-900 omvat. In tegenstelling tot de 737 Classic’s hebben de 737 Next Generation modellen wel een normale ronde motorgondel. De reeksnummers gaan van kort naar lang, waarbij de 737-600 te beschouwen is als de opvolger van de 737-200 en -500, de -700 als de vervanger van de -300 en de -800 de opvolger van de -400. De 737-900 heeft eigenlijk geen voorganger.
737-700 : van dit model is een C versie (Convertible) beschikbaar, evenals een QC (Quick Change) en een ER (Extended Range). Pemco biedt dan weer  een F (Freighter) en FC variant aan (Flex Combi - uitsluitend cargo of keuze uit 2 configuraties van cargo + passagiers). Een pure cargo ombouw door IAI’s Bedek Aviation Group krijgt de letters BDSF (Bedek Special Freighter) toegekend.
737-800 : behalve de standaardversie ontwikkelde Boeing tevens de 737-800ERX (Extended Range/Extra), een long-range versie waarin een aantal componenten van de grotere 737-900ER verwerkt zitten. Door Boeing in een cargoconfiguratie omgebouwde toestellen krijgen de toevoeging BCF (Boeing Converted Freighter). Een alternatieve cargoconversie wordt aangeboden door Aeronautical Engineers Inc. als 737-800SF (Special Freighter).
737-900 : ook de langste uitvoering van de 737’s is verkrijgbaar in een ER (Extended Range) versie (oorspronkelijk 737-900X genaamd). Een cargoversie wordt aangeboden als 737-900F (Freighter).
737-BBJ : generieke naam voor de business jet versies van de 737. De individuele benaming bestaat uit type (737-) gevolgd door de productieserie en de BBJ aanduiding tussen haakjes.
737-300(BBJ) : business jet uitvoering van de 737-300.
737-700(BBJ1) : business jet uitvoering van de 737, gebaseerd op de romp van de 737-700 en een aangepaste vleugel van de 737-800.
737-700(BBJC) : Convertible uitvoering van de 737-700C (dus met  cargodeur) en de uitrusting van de BBJ1.
737-800(BBJ2) : business jet uitvoering van de 737-800.
737-900(BBJ3) : business jet uitvoering van de 737-900ER.

737 MAX : generieke benaming voor de 4e generatie 737’s. Vanaf de MAX hanteert Boeing niet langer bouwreeksnummers als hondertallen (-100, 200, …) maar enkelvoudige cijfers (-7, -8, -9, -10) die niet langer door de klantnummers (de 2 laatste karakters in de oudere type-aanduidingen) aangevuld worden.
737 MAX 7 : kortere versie van de MAX 8, 2 extra zetelrijen t.o.v. de 737-700 die hij op de productielijn moet vervangen.
737 MAX 8 : opvolger van de 737-800.
737 MAX 200 (soms ook 737 MAX 8-200 genaamd) : high-density uitvoering (200 zitplaatsen) van de 737 MAX 8, uiterlijk te herkennen aan de 2 extra deuren.
737-8ERX (Extended Range/Extra): long-range uitvoering van de 737 MAX 8, gebruikmakend van een aantal onderdelen (o.a. vleugel en onderstel) van de 737 MAX 9. Voorlopig nog in de ontwerpfase.
737 MAX 9 : verlengde MAX 8, vervanger van de 737-900.
737 MAX 10 : verlengde MAX 9, voorlopig nog in de certificatiefase.
BBJ MAX 7 : Boeing Business Jet uitvoering van de MAX 7.
BBJ MAX 8 : Boeing Business Jet uitvoering van de MAX 8, in de ontwerpfase.
BBJ MAX 9 : Boeing Business Jet uitvoering van de MAX 9, in de ontwerpfase.

Opmerking : de 737’s van de eerste en tweede generatie werden geleverd zonder winglets, net zoals de oudere 737’s van de derde generatie. Retrofit winglets zijn evenwel beschikbaar voor tweede en derde generatietoestellen. Voor de derde generatietoestellen wordt hiervoor doorgaans (WL) aan de type-aanduiding toegevoegd.

In deel 3 gaan we verder met het ontleden van type-aanduidingen van de Boeing 747, 757, 767, 777 en 787.
Opmerking : er bestaat ook nog een “moderne” Boeing 717, die zijn oorsprong vindt in de DC-9. Hierop komen we in een later artikel terug als we de Douglas Commercials gaan uitspitten.

Geraadpleegde bronnen bij dit artikel:
- Boeing Aircraft since 1916 (Peter M. Bowers, uitgeverij Putnam)
- The Boeing 727 (an Air Britain Publication)
- Airline Markings 3, Boeing 707 (P.R. Smith, Airlife Publishing)
- Airline Markings 6, Boeing 727 (Adrian Balch, Airlife Publishing)
- Airline Markings 7, Boeing 737 (Robbie Shaw, Airlife Publishing)
- diverse websites, waaronder Wikipedia en Boeing Aircraft
- eigen documentatie


(Tekst & foto’s : Guido Van Roy)

Klik op onderstaande foto voor een fotografisch overzicht van een aantal Boeing airliners van de types 707, 727 en 737.