LUchtvaart Nationaal Antwerpen Kempen
LUNAK
SAMUEL CODY’s MAN-LIFTING KITES
Als onderdeel van de vieringen van “100 jaar Vliegschool Wevelgem” midden september 2024 organiseerde de lokale heemkundige kring Wibilinga in de voormalige kapel van de “Cercle-Leopold-Kring” een tentoonstelling met als thema “Vliegers”. Het betrof hier dan wel niet wat de meesten onder ons verstaan onder de term “vliegers”, namelijk het kinderspeelgoed dat door vele kinderen (wijzelf misschien ook nog in lang vervlogen tijden) vanop het Noordzeestrand met de wind werd en wordt opgelaten. Integendeel, hier ging het om metersgrote tuigen welke in de beginjaren van de 20ste eeuw werden ontworpen en getest door de Amerikaans-Engelse avonturier, showman en luchtvaartpionier Samuel Franklin Cody.
Samuel Franklin Cody:
Wie was nu die, zeker buiten Groot-Brittannië, grotendeels vergeten man en waarvoor dienden zijn kites?
Samuel Franklin Cody (of Cowdery zoals hij in werkelijkheid heette) werd in 1867 geboren in Davenport, in de Amerikaanse staat Iowa. Over zijn jonge jaren weten we zo goed als niets maar het was allicht een leven van 12 stielen en 13 ongelukken. Na jaren als veehoeder (cowboy) en goudzoeker maakte hij vanaf 1888 deel uit van één van de talrijke in de States rondtrekkende circusgezelschappen welke zich specialiseerden in Wild West shows. Bij zijn huwelijk in 1889 noemde hij zich al Samuel Franklin Cody. In 1890 trok hij samen met zijn vrouw naar Europa en toerde rond in Engeland met zijn cowboy acts. Hij verklaarde dat hij een nazaat was van de beroemde William “Buffalo Bill” Cody, iets wat volledig uit de lucht was gegrepen maar wel aansloeg bij het publiek. Nadat zijn wettelijke echtgenote in 1892 terugkeerde naar de States leefde hij de rest van zijn leven samen met een gescheiden (en moeder van 4 kinderen) Engelse vrouw, in het preutse Victoriaanse Engeland zorgde dit voor veel ophef.
Waar de start van zijn interesse voor vliegers ligt is niet bekend maar omstreeks 1900 begon Cody te experimenteren met kites welke in staat moesten zijn om een mens de lucht in te brengen. Reeds in 1901 nam hij een patent op zijn creatie welke bij liet inschrijven als “Cody War Kites”. Naast gebruik voor meteorologische doeleinden voorzag hij ook een militaire functie voor waarnemingen en artillerie- vuurleiding. De kites werden gezien als een aanvulling op de indertijd veel gebruikte kabelballons. In tegenstelling tot deze ballons, welke enkel konden opgelaten worden in windluwe of liefst windstille periodes, hadden de vliegers juist wel (en liefst veel) wind nodig.
In december 1901 presenteerde Cody zijn uitvindsel aan het Britse War Office. Er werden testen mee uitgevoerd waarbij een persoon tot een hoogte van 600 meter werd opgelaten. Ook de Admiraliteit kreeg interesse en bestelde 4 exemplaren nadat hij in een bootje getrokken door één van zijn vliegers het Kanaal was overgestoken. Vanaf 1906 werden de Cody kites gebruikt door de Army Balloon School in Aldershot voor de opleiding van artilleriewaarnemers.
In 1905 ontwierp Cody een “glider-kite”. Het was een bemande staartloze tweedekker welke zoals een gewone vlieger met een kabel werd opgelaten. Eens op hoogte werd de verbindingskabel afgegooid en werd overgegaan tot een glijvlucht. Hierbij werd voor het eerst gebruik gemaakt van rolroeren voor de besturing. In 1907 volgde een onbemande “power-kite” welke voorzien was van een 15 PK Buchet motor. De volgende stap was het samenbrengen van deze ingrediënten wat zou resulteren in het eerste Britse motorvliegtuig.
Eind 1907 begon Cody, met steun van het Britse leger, aan de bouw van de British Army Aeroplane No.1. Tegen september van het volgende jaar begonnen de testen en op 16 oktober 1908 werd een 1ste vlucht (van 420 m) uitgevoerd. Die vlucht geldt in Groot-Brittannië als de 1ste officiële vlucht van een gemotoriseerd vliegtuig. Ondanks dit succes zette het Britse leger in april 1909 de samenwerking stop en diende Cody met eigen financiële middelen de testen verder te zetten. Met succes overigens. Op Laffan’s Plain (deel van het huidige vliegveld van Farnborough) legde hij op 14 mei 1909 een afstand van 1 mijl (1609 m) af, in augustus 1909 volgden de 1ste vluchten met een passagier nota bene zijn toenmalige levenspartner.
In de volgende jaren bouwde Cody nog een viertal vliegtuigen. In 1911 was zijn “Cody Circuit of Britain Biplane” het enige in Engeland gebouwde toestel dat de gelijknamige luchtrace uitvloog (op de 4e plaats). Het jaar daarop won de Cody V de 1ste prijs bij de Military Aircraft Competition Trials op Salisbury Plain.
Zijn laatste ontwerp was de Cody Floatplane uit 1913, een toestel met zowel wielen als drijvers. Op 7 augustus 1913 crashte Cody (samen met een passagier) met dit vliegtuig waarbij hij het leven liet. Door een structurele breuk brak het vliegtuig boven Laffan’s Plain. Beide inzittenden vielen vanaf een hoogte van 60 m uit het toestel en stortten te pletter. Cody werd met militaire eer begraven op Aldershot Military Cemetery.
De tentoongestelde kites zijn originele exemplaren uit de periode 1900-1902 en maken deel uit van het Kite Archive van Wevelgemnaar Jan Desimpelaere. Deze unieke stukken zijn stille getuigen van het prille begin van de bemande luchtvaart. Op deze tentoonstelling in de Leopoldkring was het de allereerste keer dat deze juweeltjes in Wevelgem aan het grote publiek werden getoond. Flanders Aviation Society en heemkundige kring Wibilinga zijn dan ook veel dank verschuldigd aan dhr. Desimpelaere voor zijn unieke bijdrage.
(Tekst & Foto’s: Marc Van Ryssel)
Klik op de foto hieronder voor het beeldverslag.
Als onderdeel van de vieringen van “100 jaar Vliegschool Wevelgem” midden september 2024 organiseerde de lokale heemkundige kring Wibilinga in de voormalige kapel van de “Cercle-Leopold-Kring” een tentoonstelling met als thema “Vliegers”. Het betrof hier dan wel niet wat de meesten onder ons verstaan onder de term “vliegers”, namelijk het kinderspeelgoed dat door vele kinderen (wijzelf misschien ook nog in lang vervlogen tijden) vanop het Noordzeestrand met de wind werd en wordt opgelaten. Integendeel, hier ging het om metersgrote tuigen welke in de beginjaren van de 20ste eeuw werden ontworpen en getest door de Amerikaans-Engelse avonturier, showman en luchtvaartpionier Samuel Franklin Cody.
Samuel Franklin Cody:
Wie was nu die, zeker buiten Groot-Brittannië, grotendeels vergeten man en waarvoor dienden zijn kites?
Samuel Franklin Cody (of Cowdery zoals hij in werkelijkheid heette) werd in 1867 geboren in Davenport, in de Amerikaanse staat Iowa. Over zijn jonge jaren weten we zo goed als niets maar het was allicht een leven van 12 stielen en 13 ongelukken. Na jaren als veehoeder (cowboy) en goudzoeker maakte hij vanaf 1888 deel uit van één van de talrijke in de States rondtrekkende circusgezelschappen welke zich specialiseerden in Wild West shows. Bij zijn huwelijk in 1889 noemde hij zich al Samuel Franklin Cody. In 1890 trok hij samen met zijn vrouw naar Europa en toerde rond in Engeland met zijn cowboy acts. Hij verklaarde dat hij een nazaat was van de beroemde William “Buffalo Bill” Cody, iets wat volledig uit de lucht was gegrepen maar wel aansloeg bij het publiek. Nadat zijn wettelijke echtgenote in 1892 terugkeerde naar de States leefde hij de rest van zijn leven samen met een gescheiden (en moeder van 4 kinderen) Engelse vrouw, in het preutse Victoriaanse Engeland zorgde dit voor veel ophef.
Waar de start van zijn interesse voor vliegers ligt is niet bekend maar omstreeks 1900 begon Cody te experimenteren met kites welke in staat moesten zijn om een mens de lucht in te brengen. Reeds in 1901 nam hij een patent op zijn creatie welke bij liet inschrijven als “Cody War Kites”. Naast gebruik voor meteorologische doeleinden voorzag hij ook een militaire functie voor waarnemingen en artillerie- vuurleiding. De kites werden gezien als een aanvulling op de indertijd veel gebruikte kabelballons. In tegenstelling tot deze ballons, welke enkel konden opgelaten worden in windluwe of liefst windstille periodes, hadden de vliegers juist wel (en liefst veel) wind nodig.
In december 1901 presenteerde Cody zijn uitvindsel aan het Britse War Office. Er werden testen mee uitgevoerd waarbij een persoon tot een hoogte van 600 meter werd opgelaten. Ook de Admiraliteit kreeg interesse en bestelde 4 exemplaren nadat hij in een bootje getrokken door één van zijn vliegers het Kanaal was overgestoken. Vanaf 1906 werden de Cody kites gebruikt door de Army Balloon School in Aldershot voor de opleiding van artilleriewaarnemers.
In 1905 ontwierp Cody een “glider-kite”. Het was een bemande staartloze tweedekker welke zoals een gewone vlieger met een kabel werd opgelaten. Eens op hoogte werd de verbindingskabel afgegooid en werd overgegaan tot een glijvlucht. Hierbij werd voor het eerst gebruik gemaakt van rolroeren voor de besturing. In 1907 volgde een onbemande “power-kite” welke voorzien was van een 15 PK Buchet motor. De volgende stap was het samenbrengen van deze ingrediënten wat zou resulteren in het eerste Britse motorvliegtuig.
Eind 1907 begon Cody, met steun van het Britse leger, aan de bouw van de British Army Aeroplane No.1. Tegen september van het volgende jaar begonnen de testen en op 16 oktober 1908 werd een 1ste vlucht (van 420 m) uitgevoerd. Die vlucht geldt in Groot-Brittannië als de 1ste officiële vlucht van een gemotoriseerd vliegtuig. Ondanks dit succes zette het Britse leger in april 1909 de samenwerking stop en diende Cody met eigen financiële middelen de testen verder te zetten. Met succes overigens. Op Laffan’s Plain (deel van het huidige vliegveld van Farnborough) legde hij op 14 mei 1909 een afstand van 1 mijl (1609 m) af, in augustus 1909 volgden de 1ste vluchten met een passagier nota bene zijn toenmalige levenspartner.
In de volgende jaren bouwde Cody nog een viertal vliegtuigen. In 1911 was zijn “Cody Circuit of Britain Biplane” het enige in Engeland gebouwde toestel dat de gelijknamige luchtrace uitvloog (op de 4e plaats). Het jaar daarop won de Cody V de 1ste prijs bij de Military Aircraft Competition Trials op Salisbury Plain.
Zijn laatste ontwerp was de Cody Floatplane uit 1913, een toestel met zowel wielen als drijvers. Op 7 augustus 1913 crashte Cody (samen met een passagier) met dit vliegtuig waarbij hij het leven liet. Door een structurele breuk brak het vliegtuig boven Laffan’s Plain. Beide inzittenden vielen vanaf een hoogte van 60 m uit het toestel en stortten te pletter. Cody werd met militaire eer begraven op Aldershot Military Cemetery.
De tentoongestelde kites zijn originele exemplaren uit de periode 1900-1902 en maken deel uit van het Kite Archive van Wevelgemnaar Jan Desimpelaere. Deze unieke stukken zijn stille getuigen van het prille begin van de bemande luchtvaart. Op deze tentoonstelling in de Leopoldkring was het de allereerste keer dat deze juweeltjes in Wevelgem aan het grote publiek werden getoond. Flanders Aviation Society en heemkundige kring Wibilinga zijn dan ook veel dank verschuldigd aan dhr. Desimpelaere voor zijn unieke bijdrage.
(Tekst & Foto’s: Marc Van Ryssel)
Klik op de foto hieronder voor het beeldverslag.
